Instrukcja użytkownika

Po wybraniu korpusu na stronie głównej, użyj narzędzia wyszukiwania w prawym górnym rogu strony (1), aby znaleźć słowo i wyświetlić jego kolokacje. Podczas wpisywania słowa pojawią się porpozycje pasujących form hasłowych (lematów). Kliknij na interesujące cię słowo aby przejść do widoku jego kolokacji.

W każdej chwili możesz przełączyć między polsko- a angielskojęzyczną wersją aplikacji (2).

Nazwa aktualnie wybranego korpusu (na ilustracji poniżej: korba, czyli Elektroniczny Korpus Tekstów Polskich z XVII i XVIII w.), forma hasłowa obecnie oglądanego słowa (tutaj: król), jego część mowy (w nawiasach kwadratowych, tutaj: [n] – rzeczownik) oraz liczba wystąpień w korpusie (w nawiasach okrągłych) wyświetlane w lewym górnym rogu strony.

Kolokacje słowa są pogrupowane w listy odpowiadające łączącej je z nim relacji zależnościowej. Typ relacji oraz jej kierunek znajdują się w nagłówku każdej listy (3; tutaj: subj skierowana od kolokatu do głównego slowa, tj. słowo jest podmiotem kolokatu). Umieść kursor myszy na nazwie relacji, aby wyświetlić jej krótkie objaśnienie. Pod każdym kolokatem umieszczony jest kolorowy pasek (4) z wartością miary logDice dla tej kolokacji, liczbą jej wystąpień w korpusie oraz jej częstością względną (na milion segmentów). Kolor paska odpowiada sile kolokacji mierzonej przez logDice: im żywsza barwa, tym mocniejsza kolokacja. Domyślnie wyświetlane są 4 kolokacje z początku listy – kliknij przycisk (7) aby rozwinąć listę lub zwinąć ją z powrotem.

Symbole wyświetlane po prawej stronie kolokatu (5) odpowiadają podkorpusom (typom tekstów korpusu), w których kolokacja występuje wyraźnie częściej (brak symboli oznacza w miarę równomierne rozłożenie wystąpień we wszystkich typach tekstów całego korpusu). Umieść kursor myszy na symbolu, aby wyświetlić nazwę podkorpusu. Zostaną również wyświetlone podstawowe statystyki danej kolokacji obliczone dla podkorpusu (logDice, liczba wystąpień i częstość na milion).

Kliknięcie symbolu poniżej kolokatu (6) powoduje pokazanie panelu z przykładowymi konkordancjami. Po umieszczeniu kursora myszy na symbolu na danym wierszu wyświetlany jest dymek z podstawowymi metadanymi tekstu, z którego pochodzi zdanie. Aby zamknąć panel, kliknij przycisk ukryj (8).

Wyświetlane kolokacje można zawęzić według wartości logDice i/lub liczby wystąpień za pomocą opcji filtruj w górnym pasku menu. Można określić jeden lub oba końce każdego z zakresów. Na przykład ustawienie minimalnej wartości logDice (9) jako 10 i pozostawienie nieustalonej wartości maksymalnej spowoduje, że wyświetlane będą tylko kolokacje, których miara siły jest większa lub równa 10.

Jeśli jakiekolwiek kolokacje są aktualnie ukryte w wyniku działania filtrów, przypomina o tym niebieski pasek wyświetlany nad listą kolokacji. Kliknij przycisk wyłącz filtry (10), aby ponownie wyświetlić wszystkie kolokacje.

Opcja compare w górnym menu pozwala na porównywanie słów pod względem ich kolokacji. Możliwe są dwa rtyby porównania: pomiędzy korpusami oraz wewnątrz korpusu. Jeśli kolokacje danego słowa zostały zindeksowane dla co najmniej jednego innego korpusu, zostanie wyświetlona lista korpusów dostępnych do porównania (11). Kliknij jeden z nich, aby zobaczyć porównanie między kolokacjami aktualnie oglądanego słowa obliczonego na podstawie dwóch korpusów (bieżącego i wybranego przed chwilą). Z kolei porównanie w obrębie jednego korpusu wykonywane jest pomiędzy kolokacjami dwóch różnych słów. Użyj pola wyszukiwania (12), aby znaleźć słowo do porównania. Kliknij przycisk wyłącz porównanie (13) aby wyjść z trybu porówania i powrócić do widoku kolokacji bieżącego słowa.

Kiedy aplikacja jest w trybie porówania, informuje o tym niebieski pasek. W przypadku porównania pomiędzy korpusami, podaje on nazwę drugiego korpusu oraz liczbę wystąpień słowa w tym korpusie.

W przypadku porównania wewnątrz korpusu, wyświetlany jest lemat, część mowy oraz częstość drugiego słowa.

W trybue porównania kolokacje również wyświetlane są w postaci list odpowiadających relacjom zależnościowym, z kilkoma istotnymi różnicami wobec podstawowego widoku dla pojedynczego słowa. Za przykład niech posłuży lista kolokacji typu adjunct (kolokat stanowi przydawkę głównego słowa) w porównaniu wewnątrz korpusu między słowami król i królowa. Liczbowe towarzyszące kolokatom (14) nie są już wartościami logDice, lecz ich różnicami. Wyższe wartości dodatnie oznaczają, że kolokacja jest bardziej typowa dla bieżącego słowa, natomiast niskie wartości ujemne wskazują na kolokację bardziej charakterystyczną dla słowa, z którym porównujemy. Warztości bliskie zeru odpowoadają kolokacjom podobnie silnym (lub słabym) dla obu słów. Na przykład przydawki pruski oraz duński są wyraźnie powiązane z rzeczownikiem król, a nie królowa, i dotyczą prawdziwych lub fikcyjnych władców. Na końcu listy znajdziemy kolokaty wykazujące odwrotną tendencję: anielski oraz niebo (w wyrażeniu królowa nieba), pochodzące z licznych w epoce tekstów o tematyce religijnej.

Miejsce symboli podkorpusów zajmują dwa oznaczenia – każde to lub ) (15) – syngalizujące obecność lub brak kolokacji w każdym z korpusów (w tym drugim przypadku na potrzeby obliczenia różnicy przyjmowana jest wartość logDice = 0). Umieść kursor myszy na symbolu, aby wyświetlić statystyki kolokacji w odpowiednim korpusie.

Domyślnie wyświetlane są 3 pierwsze oraz 3 ostatnie kolokacje na każdej z list. Przycisk rozwijania/zwijania listy działa analogicznie.

W przypadku kolokacji obecnej dla obu słów, w panelu konkordancji również wyświetlane są przykłady dla obu. Konkordancje dla kolokacji drugiego słowa zawsze podświetlone są na niebiesko.

Podczas filtrowania według wartości logDice w trybie porównania ograniczenie nakładana jest na wartość bezwzględną różnicy miar logDice. Na przykład ustawienie liczby 8 jako minimum spowoduje ograniczenie kolokacji do tych o różnicy większej/równej 8 lub mniejszej/równej -8.

Mechanizm porównania pomiędzy korpusami jest analogiczny.